Помощь - Поиск - Пользователи - Календарь
Полная версия: Хуршид-бану Натаван.
КСАМ > Культура и искусство > Литература
Xari-bulbul
Хуршид-бану Натаван (Хан Кызы)


Поэтесса была внучкой последнего карабахского хана Ибрагима. Она родилась в столице Карабаха Шуше, получила хорошее образование и воспитывалась в среде любителей и почитателей литературы и искусства. Ее стихи-это газели, выражающие чувства и переживания матери, возлюбленной, размышления о жизни, о вечных вопросах бытия.

В 1885 г. Натаван потеряла сына. Его памяти посвящены наиболее проникновенные ее газели, очень популярные в то время, вызвавшие многочисленные ответы-подражания ("назире"), Эти газели не только исполнены глубокого чувства, но и примечательны реалистическими деталями.

Натаван была организатором "Меджлиса дружбы". Она пользовалась уважением со стороны его участников и других передовых людей того времени. Когда умер сын поэтессы, едва ли не все поэты-современники выразили ей сочувствие. Поэтесса отдавала много сил развитию культуры и просвещения среди населения. Известная в народе под именем "Хан-Кызы" ("Дочь хана"), она отличалась добротой и благородством. Одним из ее поступков, который вызвал благодарность населения. было .строительство .водопровода в Шуше, который она провела из окрестного источника Иса-булаги.

Натаван не только поэтесса, но и талантливая художница: альбом рисунков и вышивок свидетельствует о ее незаурядном даровании.

Александр Дюма (отец), побывавший в 1858 г. в Азербайджане, встретился в Баку с Натаван и получил от нее в дар изящное рукоделие, о чем вспоминал с.сердечной благодарностью.


Источник


Лучше б и меня не стало, и тебя, о мир двуликий,
Боже, да не будет в мире сердца в путах, в тайном крике.

Лучше сердце б не тлело от разлуки и блаженным
И счастливым бы не стало от любви моей к владыке.

Лучше б от тоски ослепнуть, твоего не видеть стана -
Кипариса, чтобы стан мой не сгибало болью дикой.

Лучше не было бы моря, океана слез бездонных,
Чтоб росинки не сверкали на ее прекрасном лике.

Лучше не было бы розы и гулянья в гюлистане,
Чтоб шипы ее мне сердце не кололи, словно пики.

Лучше не было б Египта, и величия Ягуба -
Чтоб не знал он униженья, не влачил беды вериги.

Лучше не было бы пира, многолюдного базара,
Чтоб с Юсифом не встречалась Зулейха на этом рынке.

Лучше б не было колодцев и темниц, и караванов,
Чтоб не видели Юсифа в миг его тоски великой.

Лучше не было б ни плача, ни разорванного сердца
Натаван, чтоб не истаять в безутешном этом мире.
почему
Она была прекрасной художницей и вышивальщицей. С ее именем связаны открытие школы, благоустройство дорог, проведение водопровода, помощь нуждающимся. Она была признанной главой одного из первых литературных обществ в Карабахе "Дом дружбы"
Xari-bulbul
Красивые у неё газели, их хочется петь, а не читать. smile.gif


Yıxıb bu könlüm evin, eyleyib viran, getme,
Yoxumdu tabü-tevan firqete, cavan, getme!
Feda olum sene men, senden ayrıla bilmem,
Yeqin feraqın eder qeddimi kaman, getme.
Seninle roşen idi qelbim, ey gözüm nuri,
Güman ki, teng ola canime bu cahan, getme!
Boyun belasın alım, serv tek yıxılma, oğul,
Doyunca görmemişem, getme, bir zaman, getme!
Çıxaydı kaş gözüm, görmeyeydi hicranın
Ölünce bil ederem nalevü feğan, getme!
Sebahe dek oturub çekmişem cefalarını,
Boyum beraberisen indi elaman, getme!
Yeqin el çekecek dustu aşinalerden,
Divane tek düşecek çöllere anan, getme!
Seninle kim açılıb qelbimin şükufeleri
Mürüvvet eyle, ezizim, edüb xezan, getme!
Terehhüm eyle mene, derdü möhnetim çoxdur,
Qoyub bu hicr bela içre Natevan, getme!
Di yumma gözlerini, qoy görüm doyunca barı,
Gözümde cari edib eşk şem revan, getme.
почему
QUOTE(Xari-bulbul @ Apr 10 2006, 08:29 PM) *
Красивые у неё газели, их хочется петь, а не читать. smile.gif


Yıxıb bu könlüm evin, eyleyib viran, getme,
Yoxumdu tabü-tevan firqete, cavan, getme!
Feda olum sene men, senden ayrıla bilmem,
Yeqin feraqın eder qeddimi kaman, getme.
Seninle roşen idi qelbim, ey gözüm nuri,
Güman ki, teng ola canime bu cahan, getme!
Boyun belasın alım, serv tek yıxılma, oğul,
Doyunca görmemişem, getme, bir zaman, getme!
Çıxaydı kaş gözüm, görmeyeydi hicranın
Ölünce bil ederem nalevü feğan, getme!
Sebahe dek oturub çekmişem cefalarını,
Boyum beraberisen indi elaman, getme!
Yeqin el çekecek dustu aşinalerden,
Divane tek düşecek çöllere anan, getme!
Seninle kim açılıb qelbimin şükufeleri
Mürüvvet eyle, ezizim, edüb xezan, getme!
Terehhüm eyle mene, derdü möhnetim çoxdur,
Qoyub bu hicr bela içre Natevan, getme!
Di yumma gözlerini, qoy görüm doyunca barı,
Gözümde cari edib eşk şem revan, getme.


да, действительно очень красиво..

а что такое nalevü? rolleyes.gif

Xari-bulbul
Вообще, nale - стон, рыдание, вопль. А nalevü feğan очень сильное рыдание, сопровоздающееся криком, слезами, крайне эмоциональное выражение горя.
В газелях Хуршид-бану Натаван очень часто встречается словосочетание nalevü feğan:

Ne oldu bülbüle kim, qıldı gülsitan terkin?
Unutdu güllerini, etdi aşiyan terkin.
Kim ile münis olubdur, kime salıb meylin?
Revamidir elemek yari-mehriban terkin?
Könül ki,xari-cefaden hemişe nalandır.
Yaralıdır, elemez nalevü feğan terkin.
Çiraği-rövşeni-bezmi-ümid iken, yareb,
Sebeb ne oldu, o meh etdi hemzeban terkin?
Baxarmı qeyrilere çeşmi piri-Kenanın?
Edermi aşiq olan Yusifi-zaman terkin.
Senin feraqine canımda tabü taqet yox,
Teni-füsürde, eziza, edermi can terkin?
Cahanı terk elemez kim ki, aşiqi-candır.
Heyatdan üzüb el.eylemez cahan terkin.
Qerari-canım idi kesdi can tevanesini
Üzüldü qüvveti-can, etdi Natevan terkin.


* * *
Varımdı sinede derdü qemi-nihan, ölürem,
Feda olum sene, gel eyle imtahan, ölürem!
Feraqdan geceler yatmaram sabaha kimi
Xeyali-zülfüne bağlı gedibdi can, ölürem.
Bahari-hüsnün ara gör nece xezanem men,
Bahar lalesi tek bağrım oldu qan ölürem.
Vereq-vereq dilü can hicrin içre odlandı,
Misali gencafe sed pare oldu can, ölürem.
O xaki-payini men aşiyane etmiş idim,
Vetenden ayrı düşüb, indi lamekan ölürem.
Dedin ki, çek elini damenimden, el çekdim.
Terehhüm eylemedin axır, ey cavan, ölürem.
Çekerdim hesretini, görmedim xudahafiz,
Olubdu indi işim nalevü feğan ölürem.
Feda o qametine kim, qeza ne xoş çekmiş,
Keder büküb belimi, eyleyib kaman, ölürem.
Feraqdan tükenib tabü taqetim, billah,
Vüsale yetmez elim, zarü Natevan ölürem

почему
Xrushbeyli, Xari-bulbul спасибо вам большое за разъяснения smile.gif



а еще Хуршид Бану Натаван подарила шушинцам родник-монумент который был построен в 1873 году


Xari-bulbul
QUOTE(почему @ Apr 12 2006, 03:21 PM) *

а еще Хуршид Бану Натаван подарила шушинцам родник-монумент который был построен в 1873 году


Да, действительно, вот этот родник:
Xari-bulbul
А это дом Хуршид-бану Натаван.

После войны он совсем разрушен и не реставрируется, как и всё, что относится к культуре азербайджанцев в Карабахе.
Xari-bulbul
Памятник Хуршид-бану Натаван до и после обстрела армянскими боевиками:


IPB Image
Vita
Xari-bulbul, спасибо тебе за выставленную информацию о великой поэтессе Азербайджана!
Очень познавательно и просветительно! smile.gif
Xari-bulbul
Vita, тебе спасибо! smile.gif
Она действительно великая и как поэтесса, и как человек.
Вот очередная газель:

Bilin yaran, bu dünyade here bir kar ilen oynar!
Kimi xanenişin olmuş, kimi bazarilen oynar,
Kimi texti-müressede, başında taci-şahane,
Kimi zindan içinde el-ayağı dar ilen oynar.
Kimi talibdi dünyaye, kimi aşiqdi üqbaye,
Kimi saze, kimi naze, kimi tek tar ilen oynar.
Kimi Mecnun sorağinde, kimi Leyla ferağinde,
Kimi yarın üzerinde yatan şahmar ilen oynar.
Kimisi şadü xürremdir, kimi leylü nehar ağlar,
Felek de sergiran olmuş Xurşidi-zar ilen oynar.
Азербайджаночка
Действительно, познавательно!!!
почему
QUOTE(Xari-bulbul @ Apr 12 2006, 10:09 PM) *
Vita, тебе спасибо! smile.gif
Она действительно великая и как поэтесса, и как человек.
Вот очередная газель:

Bilin yaran, bu dünyade here bir kar ilen oynar!
Kimi xanenişin olmuş, kimi bazarilen oynar,
Kimi texti-müressede, başında taci-şahane,
Kimi zindan içinde el-ayağı dar ilen oynar.
Kimi talibdi dünyaye, kimi aşiqdi üqbaye,
Kimi saze, kimi naze, kimi tek tar ilen oynar.
Kimi Mecnun sorağinde, kimi Leyla ferağinde,
Kimi yarın üzerinde yatan şahmar ilen oynar.
Kimisi şadü xürremdir, kimi leylü nehar ağlar,
Felek de sergiran olmuş Xurşidi-zar ilen oynar.


Спасибо большое, а можно еще выставить газели поэтессы? rolleyes.gif smile.gif

Xari-bulbul
Конечно можно:

Sehergeh nagahan gördüm dili-zarım nihan ağlar,
Sirişki-alile herdem çeker ahü feğan ağlar.
Sual etdim:ne baisdir çıxıb eflake efqanın?
Töker xuni-çiker çeşmin, axar her yan revan ağlar?
Könül huşyar imiş menden, dedi: Badi-sebadan sor!
Serasime qalıb heyran, çeker ah, elaman, ağlar.
Sebadan sordum vhvalı ki, ey hör haldan akah,
Ne vaqedir, seni tarı, olub dil natevan ağlar?
Dexi badi-seba, gördüm, besi dilkiru nalandır,
Tekellüm yox beyan etsin, qalıbdır bizeban, ağlar.
Tutulmuş nitq küftarı, dedi: Ey Natevan xeste,
Nece şerh eyleyyş halı ki, cümle insü can ağlar.
Gezirdim bağü sehranı, perişai Nalile, gördüm
Deyib badi-xezan serve qurumuş, bağban ağlar.
Zeban sözden qalıb xali, terehhüm etdim ehvalı,
Gözüme tar olub dünya, demadem cismü can ağlar.
Beli, ger gül budağına toxunsa tünd badi-dehr,
Perişan olsa gül berki, eder bülbül feğan, ağlar,
Pozuldu rövneqi-gülşen, dağıldı zineti bağın,
Düşüb tabü teravetden, gül ağlar, gülsitan ağlar
Düşeydi çerx kerdişden, olaydı dehri-dün viran,
Beşer tab eylemez hergiz, zeminü asiman ağlar.
İlahi, görmesin gözler, yaman gündür bele günler,
Aman vermez qemü möhnet, hamı pirü cavan ağlar.
Firavandır qemim, şerhin beyan etmek deyil mümkün,
Yaz, ey müstovfiyi-alem, müdam ehli-cahan ağlar.
Midad olsa eger derya, qelem olsa eger eşcar,
Başa yetmez qemim şerhi, qelem her lehze qan ağlar.
Tenim rencur, dil xeste, dexi bir qemküsarım yox,
Kime şerh eyleyim derdim, geder tabü tavan ağlar.
Beli, çun kövkebi-tale vebal etse felek içre,
Nühusetle qiran eyler, olur gün ger yaman ağlar.
Bu divani-qezavetdir, müqedder ruzi-ezzalden
Ki, her dem növbenöv qemler yeter, bu Natevan ağdar.
Kesilmiş taqetü-tabım, başımdan eql mehv olmuş, gözüm
Gözüm eşki revan zahir, könül daim nihan ağlar.
Devasız derdi-biderman, qalıb mehzunu sergerdan,
Erestu ile hem Loğman, Felatuni-zaman ağlar.
Temamen derdü qemlerden feraqın derdi efzundur,
Onunçun Natevan her dem olub nalan, qan ağlar.
Xari-bulbul
Dilbera, derdi-dilimden bele ünvan etdim
Ki, qemi-hicrde dil mülkünü viran etdim.
Mümkün olmaz mene veslin bilirem heşre kimi,
Ol sebeb meskenimi kuhi biyaban etdim.
Eşq sultanı menim qetlime ferman getirib,
Etmedim terki-vefa, taqeti ferman etdim.
Seri-kuyinde qoyub başımı bir uf demedim,
Seri sidqile dilü canımı qurban etdim.
Ya tebib adını terk eyle, tebabet etme,
Ya menim derdimi tap, gör, niye tüğyan etdim?
Yoxdu bir kimse meger derdimi bilsin, ya reb
Ki, men öz qanım ile derdime derman etdim!
Derdi-hicrinde gözüm yaşı tutub dünyanı,
Nuh tufanı kimi, gör ki, ne tufan etdim!
Natevan, etmedi ol senkdile nalem aser,
Geçe-gündüz ne qeder nalevü efğan etdim.
Ive
Xari-bulbul, скоро месяц будет с последнего поста, где ты размещаешь стихи поэтессы.

просим... smile.gif

Xari-bulbul
QUOTE(Ive)
Xari-bulbul, скоро месяц будет с последнего поста, где ты размещаешь стихи поэтессы.

просим... smile.gif

smile.gif

Şuri-eşqin başıma axırı sövda getirir,
Bu müşexessdi ki, eşq aşiqe qovğa getirir
Tari-zülfündü meni böyle giriftar eleyib,
Ne gele başıma, ol zülfi-müterra getirir.
Gül üzün görmek eger mümkün olaydı bir dem,
Her zaman görmek onu nuri-mücella getirir.
Qaşü göz, novki-müje fitne üçün cem olmuş,
Ox atıb, tiğ çekib, her biri deva getirir.
Könlümü qaret edir eyle ki, tari-zülfün,
Rume, sanki hebeşi leşkeri-yeğma getirir.
Naqenin varmı şüuru bula aşıq kuyin,
Onu Mecnune teref cezbeyi-Leyla getirir.
Yusifin sanma, dübare göre Yequb üzün,
Mehr bazarına gör getse, Züleyxa getirir.
Yusifi Misrde ger aldı Züleyxa neqde,
Neqdi-can, aşiq olan, elde müheyya getirir.
Sidqi-qelb ile nisar etmiş idin can neqdin,
Natevan, mücde bu gün, qetline ferma getirir!
Ive
сагол smile.gif

Xari-bulbul
Sen de sağ ol. smile.gif
Вот ещё:


Oğlum üçün

Yanar canım, oğul, daim senin nari-feraqında,
Nece pervaneler her dem yanar şemin ayağında.
Güli-ruyün hevasile çıxar eflake efğanım
Olur bülbül nevası gül feraqü iştiyaqında.
Senin veslin xeyaliyle gözü könlüm gezer daim
Ki, çün Mecnuni-sergeşte, gezer Leyla sorağında.
Nehali-qametin zikri menim virdi-zebanımdır,
Demadem naleyi-qumri olur servin budağında.
O şirin leblerin şövqü günü-günden olur efzun,
Eger Ferhad tek yüz il dolansam hicr dağında.
herisem bes ki, ol şirinzebanın zikrine herdem,
Olur, xoş nitqli tuti, şeker olsa demağında.
Senin hicrin odu, Abbas, dexi, çıxmaz ki, canımdan,
Semender tek yanar daim anan nari-feraqında.
Uçub şehbaz tek könlüm, gezerdi vesl bağında,
Perü balını sındırdı felek, bu pir çağında.
Gözümde tardır dövran, mehü xurşidi-nurefşan,
Mehaq içre olub pünhan, sanasan çerx tağında.
Sirişkim birle kim, xali deyildir qametin gözden
Ne tez düşdü teravetden o servnv su qırağıvda.
Nolaydı kur olaydım, görmeyeydim gül kimi cismin,
Qalıbdır tire xak içre, mezarıv küv qabağında.
Könülde hesretim qaldı, mezarın heyf kim, bir dem
Seni ta görmedim xürrem, oğul, damad otağında.
Nedendir intizar ile, o şehla göz baxar heyran,
Gözüm ol gözlere qurban, baxar ahu sayağında.
hemişe zarü dilmehzun, töker gözden sirişki-xun,
Perişan hal ile daim, qemü mehnet bucağında.
Qemi-hicran edib tüğyan, qalıbdır Natevan suzan,
Revan eşki-beser her yan olan gözler bulağında.
Пюнхан
Ne men olaydim, Ilahi, ne de bu alem olaydi!
Ne de bu alem ara dil muqeyyedi-qem olaydi

Ne hicr ateshine odlashib yanaydi dilim ki,
Ne eshqin ichre konul boyle shadu xurrem olaydi

Ne serv qeddin olaydin, ne hesretinle gozum kur
Ne ruzigari-meraqinde, qametin xem olaydi

Ne behr olaydi, ne umman, ne boyle goz yashi cari,
Ne gul uzunde, Ilahi, bu nov-i shebnem olaydi

to be continued...hovselem chatmadi... smile.gif
Xari-bulbul
QUOTE(Пюнхан @ Jun 5 2006, 09:18 PM) *

Ne men olaydim, Ilahi, ne de bu alem olaydi!
Ne de bu alem ara dil muqeyyedi-qem olaydi

Ne hicr ateshine odlashib yanaydi dilim ki,
Ne eshqin ichre konul boyle shadu xurrem olaydi

Ne serv qeddin olaydin, ne hesretinle gozum kur
Ne ruzigari-meraqinde, qametin xem olaydi

Ne behr olaydi, ne umman, ne boyle goz yashi cari,
Ne gul uzunde, Ilahi, bu nov-i shebnem olaydi

to be continued...hovselem chatmadi... smile.gif
Ne gül olaydı, ne gülzari-gülşenin dexi seyri,
Ne xar möhneti, bülbül, seninle möhkem olaydı.

Ne çah olaydı, ne zindan, ne karivan güzeri,
Ne Yusifi bu belade gören bir adem olaydı.

Ne bezm, olaydı. ne bazari Yusif ehvalı,
Ne rehgüzerde Züleyxa qem ile hemdem olaydı.

Ne ah olaydı, ne efsus, ne pare-pare könül,
Ne Natevanın, ilahi, hevası derhem olaydı!

Это как раз та газель, которая размещена в первом посте smile.gif, но там она на русском языке.
Пюнхан
QUOTE(Xari-bulbul @ Jun 5 2006, 07:41 PM) *

Это как раз та газель, которая размещена в первом посте smile.gif, но там она на русском языке.

Угум-с, я даже не заметил smile.gif
Не люблю переводы...лучше все в оригинале... smile.gif
Я даже не большой поклонник вышеназванной поэтессы. Мои любимые поэты - Физули, Ширвани, Вахид и много других, менее известных публике.
Это текстовая версия — только основной контент. Для просмотра полной версии этой страницы, пожалуйста, нажмите сюда.
Русская версия Invision Power Board © 2001-2011 Invision Power Services, Inc.
|